W Polsce czeki nigdy się nie przyjęły na masową skalę tak jak np. w Wielkiej Brytanii, która od 300 lat z nich korzysta. Wycofane w Polsce czeki, zastąpiły plastikowe karty płatnicze, przelewy online i BLIK.

Czek jest papierem wartościowym, z którym związana jest wierzytelność. Czek stanowi sformalizowane pisemne polecenie zapłaty skierowane przez wystawcę do banku. W stosunku czekowym występują zatem trzy osoby - wystawca czeku, trasat (bank,  do którego jest skierowane polecenie zapłaty) oraz remitent, czyli osoba, która przedstawia czek do zapłaty. Zobowiązanie wynikające z czeku powstaje dopiero wtedy, gdy po jego wystawieniu  (podpisaniu przez wystawcę) zostanie on wręczony remitentowi. Funkcją czeku jest zapłata bezgotówkowa - czek zastępuje więc w obrocie pieniądz. W praktyce występuje kilka rodzajów czeków, wyróżnia się m.in.: czeki kasowe - stanowiące podstawę do wypłaty gotówki  w kasie banku, czeki rozrachunkowe - służące tylko do rozliczeń bezgotówkowych; nie można na ich podstawie otrzymać wypłaty gotówkowej. Czek taki poznajemy po klauzuli wydrukowanej lub odręcznie napisanej na przedniej stronie czeku w brzmieniu "tylko do  rozrachunku", "czek rozrachunkowy" lub podobnej, czeki gwarantowane i czeki potwierdzone - czek potwierdzony oznacza, że bank rezerwuje na rachunku wystawcy określoną  kwotę na pokrycie czeku. Potwierdzenie jest ważne 10 dni od daty  wystawienia czeku. Czym innym jest natomiast czek gwarantowany przez bank - gwarancja oznacza, że bank dokona zapłaty czeku bez  względu na stan środków na rachunku wystawcy. Występują także czeki zakreślone - to czeki, których miejsce realizacji albo  krąg osób uprawnionych do otrzymania zapłaty został ograniczony przez wystawcę lub posiadacza czeku w wyniku umieszczenia na nich odpowiednich oznaczeń. Zakreślenie czeku zabezpiecza przed dokonaniem zapłaty do rąk osoby nieuprawnionej. Kolejny rodzajem są czeki podróżnicze (travellers cheques) - stosowane zwykle w podróży zagranicznej, są czekami imiennymi, tzn. wymagającymi identyfikacji posiadacza. Czeki te mogą być realizowane w upoważnionych do tego bankach. Euroczeki - umożliwiają zamianę na gotówkę w walucie danego kraju we wszystkich placówkach banku uczestniczącego w systemie euroczeków. Czeki podróżne są formą bezgotówkowego przewozu pieniędzy. Po dotarciu do miejsca docelowego można wymienić je na gotówkę. Często są też akceptowane jako środek płatniczy, szczególnie w większych punktach handlowo-usługowych. Mają tę zaletę, że w przypadku ich utraty nie przepada odpowiadająca im kwota i w przeciągu zaledwie kilku godzin można wystawić nowe, a firmy wystawiające te czeki oferują często także dodatkowe usługi, jak pomoc w nagłych wypadkach, przekazy pieniężne, ubezpieczenie i pomoc w przekazywaniu wiadomości. Aby zrealizować czek, czyli zamienić go na gotówkę, należy z dowodem tożsamości (paszportem) udać się do banku realizującego czeki. Prowizja za realizację czeków wynosi około 1,5 % od ich  wartości i zazwyczaj nie jest pobierana w placówkach wystawcy. Aby kupić czeki nie trzeba mieć konta dewizowego. Przy sprzedaży nabywca otrzymuje czeki (najczęściej w dolarach amerykańskich lub markach niemieckich) oraz dowód zakupu, gdzie wpisana jest ilość, nominały, serie i numery czeków oraz dane właściciela. Opłata bankowa za sprzedaż czeków wynosi 1-1,5 % od ich wartości. Dowód zakupu oraz numery zrealizowanych czeków powinno się przechowywać oddzielnie, gdyż w razie utraty stanowią one podstawę do otrzymania nowych czeków lub do wypłaty gotówki. Warto też zostawić w domu kserokopie zakupionych czeków. Nigdy nie należy składać drugiego podpisu na czekach, które nie mają być zaraz zrealizowane. Po stwierdzeniu utraty lub kradzieży czeku należy niezwłocznie zgłosić ten fakt w najbliższym punkcie refundacji, aby zapobiec realizacji czeków przez osoby nieupoważnione. Zanim wypiszesz czek pamiętaj o bezpieczeństwu czeków. Ich utrata (zgubienie, kra-  dzież) wiąże się z niebezpieczeństwem użycia czeku przez osobę nieuprawnioną. Nigdy nie noś w portfelu lub torebce wszystkich posiadanych czeków, nigdy też nie podpisuj czeków nie wypełnionych. Bądź uważny przy wypełnianiu czeku. Czek jest papierem wartościowym, którego ważność zależy od dochowania określonej formy. Jeśli czek wypełnisz nieprawidłowo, w chwili realizacji może się okazać, że jest on nieważny. Zwykle blankiety czekowe otrzymujesz w banku po zawarciu stosownej umowy (np. umowy rachunku bankowego). Posługiwanie  się blankietami wydrukowanymi przez banki zabezpieczać ma obrót czekowy przed nadużyciami. W praktyce jednak spotkać można się z różnym układem blankietu czekowego - kiedyś każdy bank opracowywał własny wzór, obecnie banki zrzeszone w Związku Banków Polskich wprowadzają jednolite wzory blankietów czekowych. Spotkać możesz się też z czekiem wystawionym na blankiecie banku zagranicznego, tu warto zachować ostrożność. Otrzymując czek, sprawdź, czy został on prawidłowo wypełniony. Zgodnie z przepisami prawa czekowego czek musi koniecznie zawierać: nazwę „czek” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono, polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej, nazwisko osoby, która ma zapłacić (w Polsce czek wystawić można tylko na bank), oznaczenie miejsca płatności (zwykle miejsce podane obok  nazwy trasata, niekiedy wszystkie oddziały danego banku), oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku, podpis wystawcy czeku. Czek może być czekiem imiennym lub czekiem na okaziciela. Czek imienny zawiera nazwisko remitenta - wówczas bank przy  dokonywaniu wypłaty ma obowiązek sprawdzić, czy osoba przedstawiająca czek do zapłaty jest do tego legitymowana (to znaczy  czy jest remitentem albo czy legitymuje się nieprzerwanym ciągiem indosów). Niekiedy bank zastrzega w umowie z klientem, że wystawca czeku imiennego powinien wpisać na odwrocie dokumentu rodzaj i cechy dowodu tożsamości remitenta. Czek na okaziciela zwalnia bank z obowiązku sprawdzania, czy osoba przedkładająca czek do zapłaty jest jego prawnym właścicielem. Posługiwanie się czekami na okaziciela jest równie wygodne co niebezpieczne, jako że znalazca (lub złodziej) takiego  czeku może go przedstawić do zapłaty i z łatwością podjąć sumę  czekową. Pamiętaj, że wystawienie czeku bez pokrycia, czyli złożenie  dyspozycji przekraczającej sumę, jaką można w banku rozporządzać, jest przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności do lat 2. Konsekwencje wręczenia czeku bez pokrycia mogą  okazać się więc dalece poważniejsze niż tylko spowodowanie debetu na rachunku bankowym. Jeśli otrzymałeś czek bez pokrycia, w rezultacie czego nie został on przez bank zapłacony, należy domagać się od banku złożenia odpowiedniego oświadczenia na odwrotnej strome czeku. Oświadczenie takie jest równoznaczne z tzw. protestem i umożliwia dochodzenie należności z czeku od osób zobowiązanych czekowo - tj. wystawcy oraz wszystkich indosantów i poręczyciela, a mówiąc obrazowo - od osób podpisanych na czeku. Pamiętaj, że każdy kto na ogół sam realizuje czeki, powinien wcześniej wypełnić blankiet, a więc wpisać swoje imię i nazwisko w przeznaczonym do tego miejscu (na pierwszej stronie  blankietu). Utrudni to wypłacenie pieniędzy osobie, na którą czek nie został wystawiony. W razie kradzieży czeków trzeba je jak najszybciej zastrzec  (może okazać się to dość kosztowne, tym staranniej więc należy czeków pilnować). Nie należy nosić kilku czeków przy sobie, nie warto też trzymać dużego zapasu w domu. Nie trzeba się obawiać, że czek może okazać się nagle potrzebny - w razie konieczności wypłaty pieniędzy bank za opłatą wyda czek dodatkowy. Jeśli koniecznie trzeba wziąć ze sobą czek, warto go przechowywać winnym miejscu niż to, w którym znajduje się dowód osobisty. W ten sposób ogranicza się możliwość jednoczesnej ich utraty. Co prawda złodzieje nie boją się posługiwać własnymi dowodami, ale gdy to zrobią, jest większe prawdopodobieństwo, że zostaną ujęci. Czek należy podpisać tylko wtedy, gdy się go realizuje lub komuś daje.

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Komentarz

Podpis *

Email *

Witryna internetowa