Prawna ochrona własności to esencja oraz istota państw o ustroju demokratycznym w odróżnieniu od komunizmu, w którym występowała głównie własność państwowa, a własność prywatną nacjonalizowano i nadzorowano urzędowo.

Ochrona własności to jeden z fundamentalnych przepisów, charakterystyczny dla systemów prawnych państw demokratycznych. Zapewnia, poza przypadkami szczególnymi, nienaruszalność własności niezależnie od tego, czy znajduje się ona w rękach prywatnych czy nie. Zazwyczaj ochronę własności gwarantują przepisy rangi konstytucyjnej. Tak było w Polsce międzywojennej, pod rządami konstytucji marcowej (art. 99). Konstytucja PRL z 1952. r. zapewniała z kolei pełną ochronę jedynie własności społecznej, podczas gdy indywidualna chroniona była tylko "na podstawie obowiązujących ustaw". Obecna konstytucja ponownie gwarantuje pełną ochronę własności (art 21, art 64). Konsekwencją tego stanu jest zapewnienie ochrony własności w aktach prawnych niższego rzędu, wśród nich stosunkowo najszerzej w Kodeksie cywilnym, pozwalającym właścicielowi wyzutemu z posiadania rzeczy żądać jej zwrotu od posiadacza nie będącego właścicielem - tzw. roszczenie windykacyjne. Odrębnym żądaniem jest domaganie się zaprzestania naruszania własności w sposób inny niż przez pozbawienie faktycznego władztwa nad rzeczą (np. czerpanie wody ze studni należącej do innej osoby). Mamy wówczas do czynienia z tzw. roszczeniem negatoryjnym. W obydwu przypadkach naruszający prawo własności musi zaprzestać tego działania i zwrócić rzecz, jeśli posiada ją, nie będąc  jej właścicielem, jego prawa uzależnione są od tego, czy posiadał  rzecz w dobrej czy złej wierze, a więc czy zdawał sobie sprawę, że nie jest właścicielem rzeczy czy nie. Posiadacz w dobrej wierze, zwracając rzecz, nie musi płacić właścicielowi za korzystanie z niej, nie jest odpowiedzialny za ewentualne zużycie, pogorszenie lub utratę rzeczy. Nabywa własność pożytków naturalnych rzeczy. Tych praw nie ma natomiast posiadacz w złej wierze. Specyficzną formą ochrony własności jest powództwo o ustalenie prawa zawarte W art. 189 k.p.c. jego celem jest ustalenie przez sąd, czy wytaczający powództwo jest właścicielem rzeczy. Jeśli  tak, wnioskodawca korzystać będzie z wszelkich przysługujących mu możliwości ochrony własności. Poza Kodeksem cywilnym przepisy normujące ochronę własności znajdziemy także w Kodeksie karnym, w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w prawie własności przemysłowej, w prawie finansowym itp.

Ochrona własności bywa rozumiana niejednoznacznie, szczególnie na gruncie prawa cywilnego. Prawo własności w dwóch znaczeniach, węższym i szerszym obejmuje wszelkie prawa majątkowe, w tym prawo rzeczowe, wierzytelności, prawa na dobrach niematerialnych.

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Komentarz

Podpis *

Email *

Witryna internetowa